آیا درست است که آیه‌ای در قرآن مجید در مورد حجاب (اسلامی) به صورت چادر بیان نشده است؟ چرا؟



پاسخ :

با بیان چند نکتة جواب سؤال روشن خواهد شد:
اوّل: قرآن می‌فرماید: به زنان مؤمنه بگو دیدگان خویش فروگیرند (از نگاه هوس‌آلوده) و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را به جز آن مقدار که نمایان است، آشکار ننمایند و (اطراف) روسری‌های خود را بر سینة خود افکنند تا گردن و سینه با آن پوشانده شود، و زینت خود را آشکار نسازند مگر برای شوهرانشان و (محرم‌های دیگر) ... و هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانی‌شان دانسته شود (و صدای خلخال و... که بر پا دارند به گوش رسد) و همگی به سوی خدا باز گردیید‌ ای مؤمنان تا رستگار شوید.[1]
در آیه‌ای دیگر می‌فرماید: ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: جلباب‌ها (روسری‌های بلند، یا چیزی شبیه چادر) خود را بر بدن خویش فرو افکنند، این کار برای این‌که شناخته نشوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است.[2]
دوّم: خیلی قاطعانه نمی‌توان گفت که در آیات فوق خصوصاً «آیة 59، سورة احزاب» اسمی از چادر برده نشده است چون یک احتمال این است که «جلباب» به معنای چادر و شبیه آن باشد، چنان‌که «شهید مطهری (ره)» از دو نفر از لغویین چنین نقل می‌کند 1ـ «جلباب» عبارت است از پیراهن و یک جامة گشاد و کوچکتر از ملحفه و یا خود ملحفه (چادر مانند) که زن به وسیله آن تمام جامه‌های خویش را می‌پوشد یا روسری بزرگ 2ـ «جلباب» جامه‌ای است از چارقد بزرگتر و از عبا کوچکتر که زن به وسیله آن سر و سینة خود را می‌پوشاند[3]. گذشته از این با توجّه به شأن نزول آیة، و دستور پوشیدن زینت‌ها، و پوشاندن حجم بدن تنها با چادر و امثال آن ممکن است. پس می‌توان گفت: غیرمستقیم از چادر اسم برده شده است.
سوّم: اگر بپذیریم اسمی از چادر برده نشده است، رازش این است که قرآن کتاب قانون است و بنا است برای همیشه، برای عموم بشریّت به‌عنوان قانون باقی بماند، لذّا کلیّات را بیان می‌کند؛ چنان‌که در مجموع آیات حجاب به نکات کلّی اشاره شده است مانند: 1ـ فروبستن چشم از نگاه هوس‌آلود؛ 2ـ حفظ عفّت‌دامن، 3ـ زینت را ظاهر نکردن؛ 4ـ سر و سینه را پوشاندن (با هر وسیله‌ای که می‌تواند)؛ 5ـ صدای زیور آلات را ظاهر نکردن؛ 6ـ بگونه‌ای هوس‌انگیز سخن نگفتن؛ 7ـ در خانه ماندن و در میان مردم خیلی ظاهر نشدن و ... پس یکی از اصول این است که سر و سینة و بدن را به‌پوشاند، حالا با چادر، با مقنعه و مانتوی بلند، با چادر عربی، مهم حفظ کامل بدن از نامحرم است، بلی در کشورهای ایران، عراق و بعضی از قسمت‌های دیگر، چادر و یا چادر عربی به‌عنوان بهترین حجاب شناخته شده است و علمای ما هم بالاتّفاق این مسئله را تأیید می‌کنند که بهترین حجاب در این زمان چادر است،[4] در روایت آمده‌ است که «مرد نابینائی از حضرت فاطمه ـ علیها السّلام ـ اجازه ورود خواست، حضرت خود را پوشاند (و چادر بسر کردند) سپس اجازة ورود دادند، پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ که همراه آن‌ مرد بود، پرسید: چرا خود را پوشاندی (و چادر سر کردی) او که تو را نمی‌بیند؟! عرض کرد: پدر اگر او مرا نمی‌بیند من که او را می‌بینم، علاوه بر این او بو را استشمام می‌کند؛ پیامبر فرمود: گواهی می‌دهم که تو پارة تن من هستی.»[5]
بنابراین اوّلاً؛ نمی‌توان قاطعانه گفت در قرآن از چادر اسمی نبرده است، چون «جلباب» را بعضی به معنای همان چادر و ملحفة بلند گرفته‌اند و ثانیاً؛ در قرآن بنا نیست همة جزئیات بیان شود، مسائل حجاب در روایات و فتاوای علماء بخوبی بیان شده است.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ مسئله حجاب، استاد مرتضی مطهری، تمام کتاب.
2ـ تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی، ج 14، ص 454 ـ 435 و ج 17، ذیل آیة 32 و 59، سورة احزاب.
3ـ گوهر صدف، دفتر تحقیقات مسجد علی‌بن‌الحسین تهران؛ تمام کتاب.
[1] . نور/ 31.
[2] . احزاب/ 59.
[3] . ر. ک: مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، قم، انتشارات صدرا، چاپ چهلم، 1373، ص 173؛ و طبرسی، مجمع البیان، بیروت، دار المعرفة، چاپ دوّم، 1408، ج7، ص 578.
[4] . وحیدی، محمد، احکام بانوان، واحد خواهران، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ هشتم، 1370، ص37.
[5] . دفتر تحقیقات مسجد علی‌بن‌الحسین گوهر صدف، تهران، سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد، چاپ دوّم، 1374، ص 17